Via Social Media ontving ik enkele reacties op het artikel "Beloningen als opvoedingsmethode... of toch maar liever niet?" In dit naschrift wil ik deze reacties graag bespreken.
Van Renate ontving ik de volgende reactie:
"Waar ik dan weer benieuwd naar ben is hoe de lichaamstaal van de honden is als ze je gehoorzamen omdat jij dat wilt. Vinden ze het wel fijn op die manier? Heb je daar ook voorbeelden van? Want ik geloof zeker dat de honden zullen doen wat ze van jou moeten doen, maar of ze zich daar dan ook prettig bij voelen....
Dat vind ík belangrijk bij het trainen en opvoeden van honden. Je werkt samen met je hond, je domineert hem niet. En misschien is voor de ene hond het voertje inderdaad niet een beloning, maar gaat hij voor iets anders, bv een keer achter een bal aan mogen rennen, of spelen met een TugTouw ;-)
Maar verschillen in opvatting op dit gebied zullen er altijd wel blijven."
Mijn standpunt hierover is helder. Eén van de grootste misverstanden in de Kynologie is volgens mij dat honden die niet met beloningen (in het algemeen) worden opgevoed, niet gelukkig zouden zijn, zich niet happy zouden voelen. En alleen maar gedomineerd zouden worden of alleen maar uit angst zouden gehoorzamen. Mijn streven is, net als iedere hondentrainer, een gelukkige hond. Maar wél een gehoorzame hond. Een hond die gehoorzaamt omdat 'ie de baas respecteert, niet een hond die gehoorzaamt zolang er een snoepje voor z'n neus hangt.
Wanneer je, met de dominantietheorie als uitgangspunt - maar dan uiteraard wel op de juiste, respectvolle manier toegepast - honden opvoedt, krijg je honden die daadwerkelijk voor jou als baas werken. En niet enkel voor de beloning.
Achter een bal aan mogen rennen of spelen met een TugTouw is en blijft ook een vorm van belonen. En ook daarvoor geldt: de hond ziet het pas als beloning als deze degene die de beloning geeft, respecteert en accepteert.
Het is niet zo dat ik tegen elke vorm van belonen ben. Ik vind echter wel dat er eerst aan een andere belangrijke voorwaarde moet worden voldaan: respect en acceptatie. Ook voor de hond, overigens. Daarom werken we in de trainingen ook op een voor de hond respectvolle manier toe naar respect voor en acceptatie van de positie van de baas. Dat maakt dat beide partijen uiteindelijk happy zullen zijn!
Van Cazans Hondencentrum ontving ik de volgende reactie:
"Een hond die opgevoed wordt door een andere hond, bijvoorbeeld een pup door zijn moeder, wordt regels en respect aangeleerd en er wordt gecorrigeerd of genegeerd als de pup niet doet wat de moeder van hem vraagt. Maar de pup krijgt geen brokjes van moeder als het goed gaat. Dat er geen correctie komt en de pup gezamenlijk met moeder op stap mag, of als er gespeeld wordt, is voldoende beloning.
Wanneer er aan onze onze roedel een tijdelijke logé wordt toegevoegd, wordt er meteen duidelijk gemaakt wat de bedoeling is. Wij als baas/leider maken duidelijk dat de hond welkom is door afstand, dus respect te eisen voor de nieuwkomer. Maar komt er een dominante hond binnen, dan wordt deze direct door onze alfa teef ‘neergepint’ om duidelijk te maken dat de hond met een te hoge status binnen komt en dat niet geaccepteerd wordt. In eerste instantie wordt er respect geëist. Opdringen wordt niet getolereerd. Pas wanneer de nieuweling zich gedraagt zoals gewenst is in onze groep, dan mag er iets meer en wordt er uiteindelijk zelfs gespeeld.
Wanneer er een onzekere hond binnen komt, wordt deze op afstand besnuffeld en er wordt afstand gehouden tot de hond wat zekerder is en toenadering zoekt, dan wordt er op een subtiele manier de regels duidelijk gemaakt. Het is dus afhankelijk in welke status de hond is, hoe, maar het eerste wat een nieuweling leert is wat de regels zijn in de groep en in huis en welke plaatst iedereen heeft. En als zo’n hond dan weer in balans is, is hij heel gelukkig!
Wij maken pas gebruik van voedsel, wanneer de hond erg onzeker is en zijn neus niet gebruikt of om iets waar hij bang voor is met iets positiefs te associëren. Maar dat gebeurd maar 1 á 2 keer, dan wordt over gestapt naar een lievelings speeltje of de baas zelf (affectie).
Veel mensen associëren een hond met een lage houding of die weg kijkt (uit respect) als angstig of ongelukkig. Dit komt volgens mij omdat er bij te veel hondenscholen niets meer geleerd wordt over gedrag en lichaamstaal, maar puur de ‘truckjes’ als ‘zit’ etc. aangeleerd worden als gehoorzaamheid. Iemand die kijk heeft op lichaamstaal, ziet het verschil tussen lage onderdanige/respectvolle houding en angstig in elkaar duiken.
Het probleem is denk ik ook dat er niet gekeken wordt waarom een hond iets niet doet (verzet? Angst? Afgeleid?) om het probleem eerst op te lossen, maar om met dikmakende worst en kaas de hond te verleiden om toch maar te doen wat van hem gevraagd wordt. Een soort van omkopen, zoals je een kind een reep chocola belooft als het zijn kamer op ruimt. Die doet het dan ook niet uit respect voor de moeder/verzorger, maar om de chocola…. Gehoorzamen doet de hond voor de baas, omdat hij respect heeft en respect krijgt.
Veel honden doen alles voor de baas, zolang er maar wat lekkers in die hand zit…
Ik heb zo vaak de hond die ipv een opdracht uit te voeren naar het zakje koekjes van de trainer zien springen…"
Op een weblog van iemand anders, die sterk voorstander is van het inzetten van beloningen (voer) als opvoedingsmethode, wordt het volgende gesteld:
“Met voer kun je jouw positie als ranghogere bekrachtigen – Omdat ik mij het voer niet laat afpakken, kan ik mijn positie versterken.”
Ik heb daarop als volgt gereageerd:
"Bekrachtiging van je ranghogere positie op deze manier werkt, doordat een bekrachtiger gewenst gedrag versterkt, alleen wanneer je in de ogen van je dier dus al op z’n minst een beetje als ranghoger wordt gezien (= het gewenste gedrag). Ik denk dat de term ‘bekrachtigen’, op deze manier gebruikt, een misplaatste term is. Degene die het voer heeft is zeker niet per definitie de ranghoogste. Vaak wel de wanna-be-ranghoogste, maar dat is iets anders dan de feitelijke ranghoogste."
"Voer inzetten in het kader van rangordeverhoudingen vind ik op z’n minst twijfelachtig en ik denk dat je juist als je het op deze manier gaat doen, conflictmijdend gedrag bij je dier uitlokt: ogenschijnlijk braaf gedrag vertonen omdat het dier nu eenmaal wat te eten moet hebben. Maar wat het dier daadwerkelijk van jou als leider vindt, komt er vroeger of later wel uit."
"Het is de plicht van een diereneigenaar om voor eten, drinken en een slaapplaats te zorgen. Ook ongehoorzame dieren hebben recht op deze basisbehoeften. Daar moet je niet mee gaan spelen."
Onder verwijzing naar de onderzoeken van Skinner werd mij vervolgens meegedeeld dat er van een misplaatste term geen sprake was. Toch is dit wel degelijk het geval: Skinner heeft vastgesteld dat het GEDRAG wordt bekrachtigd en dat is iets heel anders dan dat de positie van de leider wordt bekrachtigd.
Het simpele feit dat gewenst gedrag van een hond wordt herhaald door het voorhouden van iets lekkers, zegt helemaal niets over de leiderschapspositie van de eigenaar van de hond. Het zegt uitsluitend iets over het gedrag dat de hond vertoont.
De uitspraak en de bijbehorende verwijzing naar Skinner zijn m.i. hele duidelijke voorbeelden van hoe men op een totaal verkeerde manier kan verwijzen naar resultaten van bekende onderzoekers.
© 2011 - BS Sennenhonden