Over hoe men een hond moet opvoeden zijn vele, al dan niet rasspecifieke, boeken geschreven. En toch blijken er in de praktijk nog veel problemen voor te komen. Het lijkt zelfs wel alsof er steeds méér problemen ontstaan. Een aantal voorbeelden:

• onzindelijk gedrag
• buitensporig blaffen
• uitvallen naar andere honden op straat
• honden die hun baas uitlaten in plaats van andersom
• visite die liever wegblijft vanwege de hond
• bijtincidenten
• etc.

Veel hondenscholen hebben in de loop der jaren de nodige ontwikkelingen doorgemaakt in de trainingsmethoden die zij toepassen. Op zich is dat niet vreemd, het is natuurlijk van groot belang om in te spelen op nieuwe ontwikkelingen en deze, nadat zij gedegen zijn getest, in de eigen werkwijze te integreren. Wat wel vreemd is, is dat het inspelen op die nieuwe ontwikkelingen regelmatig leidt tot nogal drastische wijzigingen in trainingsmethoden. Soms zelfs volgen meerdere methoden elkaar al binnen enkele jaren op. Is er dan sprake van bewust gemaakte keuzes, die passen binnen de eigen visie op omgaan met honden, of…… is dit ‘meelopen’ met nieuwe ontwikkelingen eerder een manier om bestaande cursisten te behouden en nieuwe cursisten aan te trekken?

Met name het toenemende aantal bijtincidenten is een punt van grote zorg, niet in de laatste plaats omdat de overheid meent dit met een pakket aan forse maatregelen een halt te kunnen toeroepen. Meer hierover leest u in het onderdeel Hoog-risico honden.

De natuurlijke opvoeding van uw hond in theorie

De manier waarop een moederhond met haar pups omgaat, haar pups opvoedt en begeleidt in de eerste 8 weken van hun leven, alsmede de manier waarop wolven in een roedel met elkaar omgaan, is immers niet of nauwelijks veranderd in de afgelopen decennia! De sleutel tot succes ligt dan ook niet in het toepassen van steeds nieuwe en/of andere methoden, maar in het zoeken naar een evenwichtige en harmonieuze manier waarop de hond, binnen zijn eigen mogelijkheden, optimaal kan functioneren in een gecombineerde mens-hond-roedel. Dat er in de afgelopen decennia veel meer inzicht is gekomen in hondengedrag en wolvengedrag kunnen we daarbij natuurlijk bijzonder goed gebruiken.

Bij BS Sennenhonden wordt de hond benaderd vanuit de positie die hij inneemt in de gemengde mens-hond-roedel, namelijk… die van hond! Een mens-hond-roedel functioneert anders dan een gezin (een zuivere ‘mensenroedel’) of een zuivere hondenroedel dus dit vergt aanpassingen van zowel de mens als de hond. Dat honden zich de mensentaal niet eigen kunnen maken is voor iedereen duidelijk. Een logische stap is dan ook dat wij mensen ons de hondentaal proberen eigen te maken. Wanneer wij ons verdiepen in de manier waarop honden met elkaar omgaan en dit doortrekken naar de manier waarop wij met onze honden omgaan zijn wij beter in staat om het gedrag van de hond te begrijpen en er op een voor de hond begrijpelijke manier op te reageren. De ervaring leert dat veel problemen die het gevolg waren van miscommunicatie tussen baas en hond, dan ineens beter hanteerbaar zijn en zelfs vaak opgelost kunnen worden.

BS Sennenhonden werkt op basis van natuurlijke opvoedingsprincipes, waarbij de hond zoveel mogelijk wordt opgevoed volgens de regels zoals ook honden onderling deze toepassen. Een belangrijke plaats is hierbij weggelegd voor de rangorderegels. Er is met name vanuit de moderne opvoedingstechnieken veel kritiek op deze rangorderegels, ze zouden achterhaald zijn en geven veel hondeneigenaren het gevoel alsof ze een soort dictator zouden zijn. Wanneer we echter de hond als hond benaderen en kijken naar de wijze waarop honden onderling met elkaar communiceren en in roedelverband met elkaar samenleven, dan komen we tot de conclusie dat deze communicatie en samenleving alleen maar in harmonie kan verlopen wanneer er binnen de roedel duidelijkheid bestaat. Duidelijkheid over wie er de leider is, duidelijkheid over de plaats die ieder lid inneemt in de roedel, duidelijkheid over de omgangsnormen, duidelijkheid over de onderlinge taakverdeling, duidelijkheid over… de rangordepositie!

Het voortbestaan van een in het wild levende roedel is afhankelijk van de mate waarin ieder roedellid zijn eigen positie kent en accepteert. Elke discussie die gevoerd zou moeten worden brengt risico’s met zich mee en zou daardoor het voortbestaan van de roedel in gevaar kunnen brengen. Het past niet bij een sociaal dier als een hond om dat risico te nemen. Een hond zoekt zekerheid, veiligheid. Een roedel met een capabele leider biedt de hond alle zekerheid en veiligheid die hij nodig is. En door als baas te proberen die capabele leider te worden voor onze honden doen wij hen alleen maar een groot plezier! Het zal inmiddels duidelijk zijn geworden dat de veelgehoorde bezwaren tegen de rangorderegels eerder gestoeld zijn op menselijke opvattingen en emoties dan op rationele conclusies. Bovendien wordt vaak vergeten dat in een roedel waarin alle verhoudingen duidelijk zijn en waarin ieder lid zijn positie accepteert, niet altijd superstrikt met de rangorderegels hoeft te worden omgegaan, de roedelleden kunnen zich dan best een bepaalde mate van vrijheid veroorloven. Zolang de basis maar duidelijk en goed is!

Het is aan ons mensen de taak om de opvoeding van onze honden zodanig vorm te geven, dat zij zich in onze mens-hond-roedel op een hondse manier prettig kunnen voelen, terwijl wij mensen die opvoeding zodanig in onze levensstijl weten te integreren dat we niet het idee hebben dat we continu bewust met de rangorderegels bezig (moeten) zijn. BS Sennenhonden wil u hierbij graag helpen. En dan..… dán wordt hondengedrag, zelfs ongewenst hondengedrag, pas écht interessant!

De natuurlijke opvoeding van uw hond in de praktijk

In de periode waarin pups bij de fokker in het nest verblijven, legt de moederhond al de basis voor de opvoeding van de pups. Alles wat de pups van hun moeder leren, wordt in de praktijk gebracht door te oefenen met de broertjes en zusjes….. én met de moederhond! De moederhond leert haar pups al diverse ‘commando’s’ zoals:

• zit
• af
• sta
• volg
• blijf
• etc.

Heel belangrijk hierbij is dat de moederhond haar opvoeding start met fysiek (verzorgend) contact, waarmee ze op een hele vriendelijke manier bij haar pups ‘afdwingt’ wat ze wil bereiken. De acceptatie van het fysieke (verzorgende) contact vindt zijn oorsprong in de acceptatie van de moederhond als ranghogere.

Hebben de pups éénmaal in de gaten wat de bedoeling is en accepteren zij het fysieke (verzorgende) contact, dan zal de moederhond het een stapje moeilijker maken door met haar lichaamstaal de pups ‘op afstand’ te gaan sturen. Ook hierbij speelt de acceptatie van de rangordepositie van de moeder weer een cruciale rol. Een pup die de moederhond niet als ranghogere accepteert, zal (hevig) protest laten zien bij het fysieke (verzorgende) contact. Omdat de acceptatie van het fysieke (verzorgende) contact een randvoorwaarde is voor de verdere opvoeding, zal een pup die de moederhond niet als ranghogere accepteert ook niet op afstand te sturen zijn.

De natuurlijke opvoeding door de moederhond duurt ongeveer 7 weken. Het is dan ook belangrijk om een pup nooit vóór die leeftijd uit het nest te halen! Veel rasverenigingen houden gelukkig de leeftijd van 8 weken aan als richtlijn, waardoor de pups én de moederhond nog een weekje extra aan de opvoeding kunnen werken.

Alles wat de pup in het nest heeft geleerd en uitgebreid heeft kunnen oefenen, neemt hij/zij met zich mee wanneer hij/zij bij u in uw gezin (uw roedel) komt. De overgang naar het nieuwe gezin is voor uw pup enorm, maar dankzij het voorbeeld dat de moederhond in het nest heeft gegeven (o.a. in de omgang met de fokker en tijdens al het puppy-bezoek) én dankzij de basis die de moederhond heeft gelegd voor de opvoeding, zal uw pup toch in staat zijn om zich aan te passen aan uw gezin, uw woonomgeving, etc. Er blijft alleen één probleem bestaan: uw pup begrijpt uw stemcommando’s niet! Praten is iets dat de moederhond haar pups (logischerwijs) niet heeft bijgebracht, dus uw pup kent geen stemcommando’s…

Met heel veel geduld (en bij veel hondenscholen: met heel veel snoepjes als beloning) zal uw pup best in staat zijn om te leren wat de bedoeling is, maar wanneer wij mensen ons realiseren wat de moederhond in het nest doet en hoe zij dat doet, kunnen we natuurlijk ook proberen om onze pup op een heel andere manier op te voeden, namelijk op een manier die voor de pup herkenbaar is: met fysiek (verzorgend) contact als basis! Op deze manier kunnen we onze pup op een natuurlijke en vriendelijke manier leren om ons als roedelleider te accepteren, waardoor een prima basis wordt gelegd voor de verdere opvoeding met gebaren en stemcommando’s. Bovendien wordt, door het vele fysieke (verzorgende) contact de band tussen baas en hond versterkt, hetgeen uw positie als roedelleider nog eens extra benadrukt.